Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес күні — жыл сайын 24 наурызда атап өтілетін атаулы оқиға. Осы маңызды күннің құрметіне біздің дәрігерлер көпшілік білуі тиіс туберкулез туралы 10 дерек дайындады. Сонымен:

1. Туберкулез - бұл микробактерия немесе Кох таяқшасы тудыратын жұқпалы ауру.

2. Туберкулез инфекциясының негізгі көзі - туберкулезбен ауыратын науқас, ол жөтелгенде, түшкіргенде, сөйлегенде жұқтырған сілекей мен қақырықтың тамшыларын шығарады, ал сау адам ауамен инфекция қоздырғышын жұқтырады.

3. Туберкулез оңай жұғу мүмкін. Туберкулез бактериялары негізінен ауа тамшыларымен таралады. Туберкулез микобактериялары сау адамның ағзасына көбінесе тыныс алу жолдары арқылы, сондай-ақ туберкулездің ашық түрімен ауыратын науқаспен байланыста болғанда берілуі мүмкін. Бактериялар кебу кезінде де сақталады, үй-жайлардың шаңында да болуы мүмкін.

4. Емделусіз қалған туберкулездің жабық түрі ашық түрге айналуы мүмкін. Инфекциядан (туберкулез қоздырғыштарының ағзаға енуі) ауруға және ашық форманың пайда болуына дейінгі кезеңнің ұзақтығы иммундық жүйенің жағдайына байланысты. Адам неғұрлым зиянды өмір салтын жүргізсе (темекі шегу, алкоголь, стресс, нашар тамақтану, қолайсыз өмір сүру жағдайлары және т.б.), соғұрлым мұндай асқынудың қаупі жоғары болады.

5. Егер симптомдар болса, дәрігермен кеңесіп, туберкулезге тест тапсыру керек:

1) салмақ жоғалту;

2) терлеу;

3) кеуде ауыруы;

4) қан қақыру;

5) жалпы әлсіздік және шаршау;

6) дене температурасының ұзақ көтерілуі.

6. Қала мен ауданның әрбір мыңыншы тұрғыны туберкулезбен ауырады. Сонымен қатар, тексерілмеген науқастардың саны көп, өйткені медициналық көмекке уақытында жүгінбейтін адамдар да бар.

7. Әр адам туберкулезбен ауыруы мүмкін! Ол үйсіз, тұтқындар мен мигранттар арасында белсенді түрде таралуда. Бірақ бүгінгі күні туберкулез халықтың барлық топтарында кездеседі, жұмыс істемейтіндер және өкпенің созылмалы ауруларымен, қант диабетімен, маскүнемдікпен, нашақорлықпен, адамның иммун тапшылығы вирусымен диспансерлік есепте тұрғандар және иммуносупрессивті терапия алғандар және т.б. адамдар жиі ауырады. Өкпе туберкулезімен ауыратын науқастың қасында болу қаупі бар.

8. Туберкулезді емдеуге болады! Туберкулезді толық емдеуге болады. Ағзадағы микобактерияларды жою үшін толық емдеу курсынан өту керек. Туберкулездің ашық түрімен ауыратын науқастарға белгілі бір кезең ішінде мамандандырылған медициналық мекемеде емделудің толық курсынан өту қажет. Бұл айналадағы сау адамдарды аурулардан қорғайды. Емделусіз туберкулездің ашық түрі қысқа мерзімде науқастың өліміне әкелуі мүмкін. Науқастарды туберкулезге қарсы препараттармен емдеу және қамтамасыз ету мамандандырылған емдеу мекемелерінде - туберкулезге қарсы диспансерлерде, бөлімшелерде, кабинеттерде тегін жүргізіледі.

9. Емдеудің толық курсынан өту маңызды! Фтизиатр дәрігер тағайындаған аяқталмаған емдеу курсы науқастың ағзасындағы туберкулез қоздырғышының толық жойылуына кепілдік бермейді. Қалған тірі бактериялар қабылданатын дәрілерге қарсы иммунитетке ие болады да, туберкулез дамуы мүмкін. Туберкулездің бұл түрін емдеу қиын және ұзақ уақыт пен жаңа қымбат дәрілерді қажет етеді.

10. Туберкулездің алдын алуға болады! Алдын алу шараларын толығымен жүргізудің  маңызы зор, өйткені бұл ауру әлеуметтік болып табылады. Медициналық қызметтен бастап жергілікті өзін-өзі басқару органдарына дейінгі алдын-алу шараларынан бірде-бір қызмет тыс қалмауы керек. Туберкулездің медициналық профилактикасының негізі — бұл емханада тұрақты тексерулер жүргізу. Олар әрбір қазақстандық үшін тегін және кепілдендірілген тегін медициналық көмек пакетіне кіреді:

* БЦЖ екпесі -алғашқы туған күндері салынады;

* 7 және 14 жастағы балалар арасында БЦЖ екпесін қайта салдыру— ағзаның қалай әсер ететінін тексеру  (Манту сынамасы);

* флюорографиялық скрининг (ересектер үшін жыл сайын жасалады);

* Қажет болса өкпе рентгенографиясын жасау.

Фтизиатр Қалдыбаева Динара Қуанышқызы